Narcystyczne zaburzenie osobowości w ujęciu psychodynamicznym

Metody terapii

Narcystyczne zaburzenie osobowości określane jest plagą XXI wieku. Społeczno-kulturowe ujęcie narcyzmu opisuje tę problematykę w znacząco zawężonym stopniu w stosunku do perspektywy klinicznej. Zgodnie ze społecznym stereotypem narcyz to ktoś zapatrzony w siebie, z przerośniętym poczuciem własnej wartości, pławiący się w pochwałach i zachwytach nad sobą.

Perspektywa kliniczna ukazuje narcystyczne zaburzenie osobowości jako utrwalony w czasie, stały wzorzec zniekształconego spostrzegania siebie i świata zewnętrznego, w którym występują liczne mechanizmy obronne chroniące przed doświadczaniem uczucia własnej dewaluacji, pustki, osamotnienia. W rzeczywistości narcyz nie jest zakochany w sobie, a w wykreowanym własnym wizerunku, który uważa za swoją tożsamość. Narcyz nauczył się, jaką ma odtwarzać rolę, aby czuć się akceptowanym przez innych.

Odnosząc się do współczesnych klasyfikacji chorób i zaburzeń, warto porównać kryteria diagnostyczne narcystycznego zaburzenia osobowości w ICD-10 oraz ICD-11 – ze względu na zmienioną konceptualizację opisu zaburzeń osobowości w obu dokumentach. Według ICD-10 narcystyczne zaburzenie osobowości wpisuje się w kategorię F60.8 – Inne zaburzenia specyficzne (m.in. osobowość narcystyczna). ICD-10 pozostawia szczegóły interpretacyjne diagnostom, poza ogólnymi kryteriami zaburzeń osobowości podobnymi do DSM-5.

Kryteria diagnostyczne F60.8 dla narcystycznego zaburzenia osobowości

F60.8 Inne określone zaburzenia osobowości – należy użyć tego kodu, jeśli żadna z poprzednich kategorii nie jest odpowiednia, lecz stwierdzony stan bez wątpienia spełnia kryteria zaburzenia osobowości wliczone w F60. Dodatkowy znak można dodać w celu wskazania określonego zaburzenia osobowości niewystępującego obecnie w ICD-10. Użycie kodu F60.8 wiąże się z zaleceniem odnotowania opisowej charakterystyki takiego określonego zaburzenia osobowości.

F.60.8 Inne określone zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości, które nie mieszczą się w żadnej ze specyficznych kategorii opisanych od F60.0 do F60.7.

Obejmuje: osobowość ekscentryczna, typu haltlose, niedojrzała, narcystyczna, bierno-agresywna i psychoneurotyczna.

Opis zaburzenia omawianej osobowości z uwagi na obszerność tej kategorii diagnostycznej jest ograniczony, dlatego uzupełnia go przedstawiona wyżej klasyfikacja DSM-5, m.in. teoria psychoanalityczna. Korzystając z osiągnięć naukowych Otto Kernberga – twórcy Terapii Skoncentrowanej na Przeniesieniu TFP (Transference Focus Psychotherapy), warto przytoczyć wskazane przez niego cechy diagnostyczne omawianego zaburzenia:

  • Trudności związane z poczuciem JA: silny egocentryzm, nadmierna potrzeba podziwu ze strony innych osób (i wahania samooceny zależne od ilości tego podziwu), częste fantazje dotyczące swojej wielkości i sukcesu, unikanie faktów spr...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy