Problemy mogą pojawić się nawet w najzdrowszej rodzinie, powodując trudne, frustrujące i bolesne interakcje między jej członkami - od drobnej irytacji, po głęboko skrywane urazy; od dramatycznych kłótni, po silne poczucie winy, rozczarowanie i złość, o których nawet nie wiedzieliśmy. To właśnie w systemach rodzinnych dochodzi najczęściej do eskalacji silnych, negatywnych emocji.
OBAWY I ICH OBJAWY
W perfekcyjnym świecie, zawsze moglibyśmy liczyć na wsparcie rodziny, z której czerpalibyśmy siłę i otrzymywali opiekę. Wobec rodziny czulibyśmy jedynie miłość i troskę, a na co dzień doświadczalibyśmy bliskości i komfortu, otwarcie dzieląc się przemyśleniami i uczuciami. W rzeczywistości niewiele rodzin spełnia te oczekiwania w 100%. Niestety dość często sytacja rodzinna przynosi stres, ciągłe nieporozumienia, gniew i nie zaspokaja potrzeb. To z jakiej rodziny pochodzimy, ma wpływ na nasze zachowania wobec innych, umiejętności komunikacyjne, poglądy na życie, zdolność dawania i otrzymywania miłości oraz radzenia sobie z problemami. Przewlekłe trudności na tle relacyjnym z bliskimi mogą mieć trwałe skutki dla jednostek i systemów rodzinnych. Mogą one wynikać z problemów ze zdrowiem psychicznym członków rodzin lub ze stresujących wydarzeń.
Do częstych problemów rodzinnych zaliczamy:
- Problemy finansowe
- Nadużywanie substancji psychoaktywnych
- Problemy behawioralne i edukacyjne u dzieci i młodzieży
- Problemy ze zdrowiem psychicznym
- Separacja i rozwód
- Przewlekła choroba
Napięcie może wpłynąć na zdrowie psychiczne i fizyczne każdego członka rodziny. Stres i niepokój często manifestują się w postaci powtarzających konfliktów, dramatycznych zmian w zachowaniu dzieci i młodzieży, wahań nastroju i depresji.
Rozwiązywanie problemów rodzinnych wymaga współpracy wszystkich jej członków. Nie jest to łatwe zadanie, ale daje doskonałą okazję do wzmocnienia więzi.
PSYCHOTERAPIA PROBLEMÓW RODZINNYCH
Terapia rodzinna ma na celu pomoc w naprawie więzi i rozwinięciu współpracy. Przebieg leczenia jest krótki, a większość modeli terapii rodzinnej skupia się na stylach komunikacji - werbalnej i niewerbalnej. Problemy rodzinne nie muszą być poważne, aby przystąpienie do terapii było uzasadnione. Współpracując z terapeutą, rodziny mogą oczekiwać, że nauczą się lepiej rozumieć, skuteczniej komunikować swoje potrzeby i aktywnie pracować nad eliminacją niezdrowych wzorców między członkami.
Terapeuci małżeńscy i rodzinni mogą zaproponować zarówno sesje indywidualne jak i grupowe.
PRZYKŁADY RODZINNYCH PRZYPADKÓW TERAPEUTYCZNYCH
- Niespokojna nastolatka: Rodzina Kowalskich przyprowadza swoją 13-letnią córkę Amelię na terapię z powodu jej „problemu z gniewem”. Podczas sesji z rodzicami, matka i ojciec omawiają złe zachowanie Amelii. Dziewczynka jest na zmianę wycofana i ponura, a potem nagle rozmowna, sarkastyczna i dowcipna. Na sesji sam na sam z terapeutą jest cicha i smutna, ale bardziej bezpośrednia i skupiona. Po kilku sesjach terapeuta prosi, aby na kolejnym spotkaniu obecny był młodszy brat Amelii. Ma zamiar skoncentrować się na wzorcach komunikacji między członkami rodziny. Chociaż rodzice upierają się, że Amelia jest powodem ich wizyty, dziewczyna zachowuje się przyjaźnie i troszczy się o młodszego brata, podczas gdy rodzice wydają się mieć niewiele do powiedzenia sobie nawzajem i ledwo nawiązują kontakt wzrokowy. W tej sytacji terapeuta może im zaproponować terapię dla pary. Wizyty małżeńskiej diady u terapeuty przynoszą pożądane skutki. Po dwóch lub trzech miesiącach rodzina radzi sobie znacznie lepiej, a rodzice zidentyfikowali kilka obszarów, nad którymi warto popracować w ramach terapii.
- Konflikt między dorosłym rodzeństwem: 47- letni Jan szuka pomocy w rozwiązaniu konfliktu z dorosłym rodzeństwem i rodzicami. Wydaje mu się, że nieustannie walczą, gdy są razem. Jego rodzice dzwonią do niego codziennie, aby go „krytykować” i „poniżać”. Terapeuta zbiera fakty i stwierdza, że rodzina Jana zawsze funkcjonowała w podobny sposób i informuje mężczyznę, że terapeuta nie może zrobić nic, aby zmienić bliskich, ale może pomóc mu nauczyć się lepiej z nimi komunikować. Pacjent przystaje na tą propozycję, a terapeuta pracuje z nim nad umiejętnością dbania o siebie - prawidłowym odżywianiem, medytacją relaksacyjną i pozytywnym wewnętrznym dialogiem.
