Choć rozwój medycyny i opieki paliatywnej sprawił, iż ból jest dziś dobrze kontrolowalny, a mnogość leków przeciwbólowych o różnej intensywności działania pozwala modyfikować leczenie w razie braku skuteczności, sporym wsparciem dla pacjentów borykających się z bólem przewlekłym są również oddziaływania niefarmakologiczne.
Czym jest ból przewlekły?
Ból można podzielić ze względu na jego charakter na nocyceptywny (receptorowy) i neuropatyczny (niereceptorowy). Ból nocyceptywny jest wywoływany przez podrażnienie receptorów bólowych w sposób bezpośredni (skaleczenie, poparzenie, nadwyrężenie mięśni) lub jako efekt uciskania czy rozciągania narządów wewnętrznych (np. w chorobach nowotworowych lub przy złamaniach kości). Ból neuropatyczny ma inną przyczynę – wynika z uszkodzenia nerwów przewodzących informacje o bólu. Rodzaj bólu łączy się również ze sposobem jego opisywania: nocyceptywny ból osadzony głęboko opisywany jest jako tępy, ćmiący; płytko – jako kłujący czy piekący; ból trzewny, związany z narządami wewnętrznymi – jako rozlany, słabo zlokalizowany, uciskający; ból neuropatyczny pacjenci określają jako przeszywający, palący.
O bólu przewlekłym mówimy wtedy, gdy utrzymuje się on powyżej trzech miesięcy. Może towarzyszyć procesowi chorobowemu lub wiązać się z czasowym lub trwałym uszkodzeniem ciała. Ból przewlekły nie zawsze musi być silny. Nawet niewielki poziom bólu, jeśli jest stały, jest nie tylko subiektywnym doświadczeniem osoby, która cierpi – dodatkowo obniża nastrój, wydajność pracy, utrudnia codzienne funkcjonowanie lub wymusza modyfikację stylu życia. Najczęściej ból przewlekły wiąże się z dolegliwościami ze strony kręgosłupa lub z bólem głowy (napięciowym i migrenowym).
Zanim wprowadzisz interwencje psychoterapeutyczne – od czego zacząć spotkanie z pacjentem?
Niezwykle istotne jest zebranie z pacjentem podstawowego wywiadu dotyczącego również historii medycznej – zwłaszcza w kontekście przyczyny bólu i przyjmowanych w przeszłości i obecnie leków przeciwbólowych. Absolutnie nie należy zalecać pacjentowi przerywania farmakoterapii, jeśli przynosi ona ulgę – każdą zmianę leczenia należy konsultować z lekarzem prowadzącym pacjenta. Do kluczowych elementów...
