Mediacja rodzinna jest procedurą rozwiązywania konfliktu, w której bezstronna i neutralna trzecia strona towarzyszy członkom rodziny w procesie uzgodnień, pomagając w zdefiniowaniu kwestii spornych, określeniu potrzeb i interesów stron oraz, o ile taka jest ich wola, wypracowaniu wzajemnie satysfakcjonującego oraz świadomego porozumienia (Gójska, 2007). W mediacji w sprawach rodzinnych jest to bardzo często spór dotyczący bezpośrednio dzieci: opieki nad nimi, sposobu realizacji kontaktów, zasad wychowawczych, kwestii zabezpieczenia potrzeb dzieci (formalnie: alimentów). Nawet jeśli sprawa mediacyjna nie dotyka dzieci w sposób bezpośredni, to mediacja między rodzicami powinna w swym przebiegu i efekcie uwzględnić pozostałych członków systemu rodzinnego, w tym dzieci.
Uzasadnienie dla włączenia dziecka w proces mediacji rodzinnych
Niezależnie od przyjętego w pracy paradygmatu i bazowego wyksztalcenia mediatora, jego rolą (w odniesieniu do idei mediacji) jest bycie rzecznikiem praw dziecka w mediacji, a tym samym upodmiotowienie go w tym procesie. Wynika to z regulacji prawnych, które − bacząc na pozycję dziecka w obliczu konfliktu dorosłych – w sposób wyraźny czynią mediatora odpowiedzialnym za uwzględnienie zdania i potrzeb dziecka w procesie mediacyjnym. Konieczność upodmiotowienia dziecka poprzez uwzględnienie go w mediacji między dorosłymi wynika także z samej sytuacji dziecka, które doświadcza skutków konfliktu między dorosłymi, szczególnie w sytuacji rozstania czy rozwodu (wiele badań wskazuje, iż nie sam kryzys rozstania, ale przewlekłość konfliktu i jego nasilenie ma tu kluczowe znaczenie). W kryzysie rozstania, szczególnie o burzliwym i długotrwałym przebiegu, doświadczenia dziecka oscylują nierzadko od bycia niewidocznym (wszak dorośli, w silnych emocjach, skupieni na sobie i organizowaniu swojej codzienności, często nie mają zasobów, by wypełniać w sposób właściwy i z uważnością rodzicielskie role), przez rolę pośrednika w konflikcie, po podejmowanie części zadań przynależnych w systemie rodzinnym osobom dorosłym i związane z tym poczucie przec...
