Depresja jest poważnym, powszechnie występującym stanem chorobowym. Powoduje, u ludzi smutek, pustkę odczuwane przez długi czas. Wpływa też ona na wzorce myślenia i zdrowie fizyczne. Jest też poważnym czynnikiem ryzyka samobójstwa.
CO TO JEST DEPRESJA?
Jedna na dziesięć osób dorosłych zgłasza, że doświadcza depresji. Większość ludzi ma swój pierwszy atak choroby w późnych latach nastoletnich.
Objawy depresji mogą się różnić w zależności od osoby. Płeć, kultura lub wiek zmieniają sposób, w jaki poszczególne osoby doświadczają depresji. Jednak większość jej form obejmuje następujące objawy:
- Częsty płacz i napady smutku
- Poczucie beznadziejności lub bezwartościowości
- Za dużo, lub za mało snu
- Niepokój
- Gniew
- Trudności w czerpaniu przyjemności z czynności, które kiedyś się lubiło (anhedonia)
- Niewyjaśnione dolegliwości fizyczne, takie jak bóle głowy lub bóle mięśni
- Trudności z koncentracją
- Zmiany wagi lub nawyków żywieniowych
- Myśli samobójcze
Osoba z depresją prawdopodobnie ma problemy z codziennym stresem. Czasami najprostsze czynności – wstawanie z łóżka, kąpiel i ubieranie się – mogą wydawać się niemożliwe. Takie zmagania mogą sprawić, że ludzie poczują się bezradni lub samotni. Nawet gdy dzieje się coś dobrego, depresja może rzucić na to doświadczenie cień.
Pacjenci cierpiący na depresję często odczuwają złość, wstyd i irytację. Niekiedy te emocje uzewnętrzniają się w postaci doznań cielesnych jako bóle lub nudności.
Innym razem depresja powoduje, że ludzie czują się emocjonalnie „odrętwiali”. Mają poczucie ciągłego niedoboru energii. W ciężkich przypadkach zobojętnienie może prowadzić nawet do śmiertelnego zaniedbania.
CZYM NIE JEST DEPRESJA?
Istnieje wiele mitów dotyczących depresji. Nie należy jej jednak mylić ze zwykłym smutkiem. Większość ludzi denerwuje się, gdy życie nie idzie po ich myśli. Ale pacjent dotknięty depresją może czuć się na tyle źle, że wystąpią u niego problemy z wykonywaniem codziennych czynności, takich jak jedzenie lub kąpiel. Aby zdiagnozować depresję, smutek musi być stałym, długotrwałym uczuciem.
Depresja nie jest oznaką słabości. Chociaż może wysysać energię lub motywację, pojawienie się jej nie oznacza lenistwa. W rzeczywistości, wiele osób chorych na depresję wkłada dwa razy więcej wysiłku w to, aby po prostu "przetrwać" dzień.
Osoby cierpiące na tę chorobę mogą czuć się pozbawieni nadziei, jeśli chodzi o powrót do zdrowia, zwłaszcza jeśli cierpią od dłuższego czasu. Jednak większość form jest uleczalna. Istnieje wiele terapii stosowanych w leczeniu jej objawów. Lekarz zdrowia psychicznego może pomóc Ci zdecydować, który rodzaj wsparcia najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.
CO POWODUJE DEPRESJĘ?
Może być spowodowana biologicznymi uwarunkowaniami mózgu lub okolicznościami z otoczenia. Większość ekspertów ds. zdrowia psychicznego zgadza się, że chemia mózgu odgrywa ważną rolę w rozwoju tej choroby. Chodzi o działanie substancji chemicznych zwanych dopaminą i serotoniną, które wpływają na naszą zdolność odczuwania przyjemności i dobrego samopoczucia. Jeśli mózg nie wytwarza wystarczającej ilości tych neuroprzekaźników lub nie przetwarza ich prawidłowo, może dojść do powstania pewnych zaburzeń, w tym depresji.
Doświadczenia napotkane w życiu także mogą powodować powstawanie zmian w mózgu. Każde stresujące lub traumatyczne wydarzenie może przyczynić się do depresji. Typowe czynniki wyzwalające to rozwód, niestabilność finansowa, przewlekłe choroby, izolacja społeczna, zastraszanie i przemoc domowa.
Depresji nie należy mylić z typowym procesem żałoby. Smutek po stracie jest normalny i zwykle zanika z czasem. Przykre uczucia ograniczają się wtedy do myśli o zmarłym. Ale objawy depresji są zwykle trwałe.
PODTYPY DEPRESJI
Podręcznik diagnostyczno-statystyczny zaburzeń psychicznych (DSM) wymienia osiem głównych typów depresji. Każdy podtyp ma swoje własne kryteria dotyczące nasilenia, czasu trwania, zmian nastroju i zachowania.
- Destrukcyjna dysregulacja nastroju: Zwykle diagnozowana u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Obejmuje częste napady złości, które nie są odpowiednie dla wieku lub sytuacji dziecka.
- Depresja kliniczna: Najczęstszy podtyp. Objawy są zwykle poważne i wpływają na codzienne życie.
- Uporczywa depresja lub dystymia: nastrój depresyjny, który utrzymuje się przez ponad dwa lata.
- Dysforia przedmiesiączkowa: objawy pojawiają się na tydzień przed miesiączką, a po miesiączce ustają.
- Depresja wywołana działaniem substancji/leków: Pojawia się podczas lub wkrótce po ekspozycji na substancję. Może również wystąpić podczas odstawienia substancji uzależniającej.
- Depresja związana z innym schorzeniem: Spowodowana fizjologicznymi skutkami innego schorzenia.
- Inne, określone zaburzenia depresyjne: Kategoria mieszcząca oosby majace objawy depresyjne, ale nie kwalifikujące się do żadnego innego podtypu.
Podkategorie depresyjne:
- Schemat sezonowy: w którym epizody występują o określonej porze roku
- Depresja okołoporodowa: gdy objawy występują podczas ciąży lub bezpośrednio po ciąży
- Mieszany: zwiększona energia i zawyżona samoocena
- Melancholijny: utrata przyjemności, utrata wagi, nadmierne poczucie winy
- Cechy psychotyczne: takie jak urojenia i halucynacje
WSPÓŁISTNIEJĄCE PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE
Depresja może wystąpić sama lub z innymi problemami ze zdrowiem psychicznym. Kiedy depresja pojawia się wraz z inną diagnozą, stany te nazywane są „współistniejącymi”.
Spośród wszystkich problemów związanych ze zdrowiem psychicznym dzieci, depresja ma najwyższe wskaźniki współwystępowania z innymi diagnozami zdrowia psychicznego. Często nakłada się na zachowania opozycyjne i wyzywające. Poważna depresja może współwystępować z problemami z nadużywaniem substancji, zachowaniami obsesyjno-kompulsywnymi i atakami paniki. Osoby z uporczywą depresją mają większe ryzyko lęku i nadużywania substancji. Depresja wywołana substancjami psychoaktywnymi/lekami może współwystępować z paranoją, uzależnieniem od hazardu i osobowością aspołeczną.
W przypadku depresji związanej z inną chorobą, problemy zdrowotne są nieodłączną częścią diagnozy. Jednak osoby z tego typu depresją niekoniecznie są podatne na inne problemy ze zdrowiem psychicznym. Osoby z chorobami mogą doświadczać depresji niezwiązanej z ich diagnozą medyczną. Ktoś mógł żyć z depresją, zanim pojawił się problem zdrowotny.
Niektóre problemy ze zdrowiem psychicznym, takie jak lęk, są często związane z depresją. Depresja może być również główną cechą choroby afektywnej dwubiegunowej, schizofrenii i zespołu stresu pourazowego (PTSD). Osoby, które przeżyły maltretowanie w dzieciństwie, są narażone na duże prawdopodobieństwo wystąpienia depresji.
Depresja wiąże się z różnymi rodzajami nadużywania substancji, zwłaszcza alkoholu. Ludzie mogą stosować techniki samoleczenia, aby poradzić sobie z objawami depresji, takimi jak bezsenność. Często ludzie, szczególnie nastolatki, mogą używać substancji odurzających w ramach zachowań związanych z poszukiwaniem wrażeń. Nawet jeśli przynoszą one krótkotrwałą ulgę, nadużywanie substancji może z czasem spowodować poważne szkody. Niektóre substancje, takie jak alkohol, mogą nawet powodować pogorszenie objawów depresji.
DEPRESJA U MĘŻCZYZN I KOBIET
Depresję częściej rozpoznaje się u kobiet niż u mężczyzn. Niektórzy badacze przypuszczają, że dzieje się tak dlatego, że mężczyźni rzadziej szukają leczenia. Niektórzy mężczyźni uważają, że rozmawianie o swoich uczuciach sprawiłoby, że wyglądaliby na „słabych” lub „niemęskich”, więc unikają terapii. Naukowcy uważają również, że mężczyźni są rzadziej diagnozowani, ponieważ ich objawy wyglądają inaczej.
Mężczyźni z depresją częściej okazują złość niż smutek. Mają więcej problemów ze snem i objawów zmęczenia, niż kobiety. Mężczyźni często radzą sobie z eskapistycznymi zachowaniami, takimi jak upijanie się lub romanse.
Kobiety z depresją częściej podejmują próby samobójcze. Są również bardziej podatne na pewne formy depresji, takie jak dysforia przedmiesiączkowa, która ma miejsce, gdy ktoś doświadcza ciężkich objawów depresji przed okresem. Objawy ustępują po rozpoczęciu okresu, a znikają do końca cyklu miesiączkowego. (Mężczyźni transpłciowi mogą doświadczać tej przypadłości, chociaż badania sugerują, że terapia testosteronem zmniejsza objawy depresji.)
DEPRESJA U DZIECI
Około 2% dzieci w wieku 6-12 ma depresję. Wskaźnik ten skacze do około 7% dla nastolatków. Szacuje się, że nawet 60% młodzieży z depresją nie otrzymuje leczenia.
Niektóre dzieci mogą dziedziczyć nieprawidłowości w chemii mózgu od swoich rodziców. Te nieprawidłowości mogą sprawić, że dzieci będą bardziej narażone na depresję. Jeśli depresja osoby dorosłej wpływa na ich rodzicielstwo, dziecko może nauczyć się pewnych zachowań i postaw. W odpowiedzi na stres, może rozwinąć się depresja.
DEPRESJA Z ZEWNĄTRZ
Depresja nie tylko wpływa na jednostkę — może również wpływać na bliskich tej osoby. Wspieranie osoby z depresją może być trudne. Osoba może nie akceptować pociechy, twierdząc, że nie zasługuje na miłość. Objawy letargu lub drażliwości mogą dodatkowo nadwerężyć związek. Bliscy będą czuć się sfrustrowani lub zdezorientowani, gdy ich wsparcie nie „wyleczy” depresji.
Terapeuta może pomóc bliskim dowiedzieć się, jak najlepiej wspierać osobę z depresją. Terapia indywidualna może być bezpieczną przestrzenią dla bliskich do prywatnego sortowania własnych uczuć. Partnerzy romantyczni mogą rozważyć poradnictwo dla par. Rodzice i dzieci mogą spróbować terapii rodzinnej.
