Co to jest anemia?
Anemia to stan, w którym liczba czerwonych krwinek lub stężenie hemoglobiny w organizmie jest niższe niż normy. Hemoglobina to białko w czerwonych krwinkach, które transportuje tlen do komórek ciała. Istnieje wiele rodzajów anemii, a ich przyczyny mogą być różne – od niedoborów żywieniowych po choroby przewlekłe. U dzieci najczęściej występuje anemia z niedoboru żelaza – może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona.
Przyczyny anemii
Anemia u dzieci może wynikać z różnych czynników, w tym z niedoborów kluczowych składników odżywczych, takich jak żelazo, witaminy z grupy B i kwas foliowy. Przyczyną mogą być również przewlekłe schorzenia, które wpływają na produkcję czerwonych krwinek, lub wrodzone zaburzenia krwi. U dziewcząt w okresie dojrzewania ryzyko anemii jest szczególnie wysokie ze względu na zwiększone zapotrzebowanie organizmu na żelazo.
Objawy anemii
Symptomy anemii mogą być różnorodne i często są mylone z innymi problemami zdrowotnymi. Do najczęstszych objawów należą:
- blada cera – zmiana koloru skóry, która może być zauważalna na twarzy, wargach i spojówkach;
- ospałość, brak energii do zabawy i codziennych aktywności;
- Zawroty głowy, często związane z niskim ciśnieniem krwi;
- trudności z nauką i skupieniem się na zadaniach.
Oprócz tego w przypadku cięższej anemii dzieci mogą odczuwać duszność nawet przy niewielkim wysiłku.
Jak anemia wpływa na psychikę dziecka? Blada cera a zmienność nastrojów
Blada cera u dziecka może być nie tylko objawem fizycznym, lecz także wpływać na jego samopoczucie psychiczne. Zdarza się, że anemia prowadzi do zmienności nastrojów, co jest szczególnie widoczne u dzieci. Zmiany te mogą obejmować:
- wahania nastroju – dziecko staje się bardziej drażliwe, smutne lub apatyczne;
- problemy ze snem – zmęczenie i osłabienie mogą utrudniać zasypianie;
- zaburzenia emocjonalne – przewlekły niedobór żelaza może zwiększać ryzyko stanów depresyjnych.
Anemia ma wpływ nie tylko na fizyczne samopoczucie, lecz także na psychikę dziecka. Niedobór tlenu w organizmie może prowadzić do:
- obniżonej odporności na stres;
- spadku motywacji, w tym spadku zainteresowania ulubionymi zajęciami;
- zmiany w nastroju mogą wpływać na relacje z rówieśnikami i rodziną.
Kiedy należy udać się do lekarza?
Jeśli u dziecka zauważysz bladość, zmęczenie, drażliwość lub trudności z koncentracją, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą. Szczególnie gdy objawy te utrzymują się przez dłuższy czas, nasilają się lub towarzyszą im dodatkowe niepokojące symptomy, takie jak częste infekcje, problemy z oddychaniem czy bóle głowy. Lekarz przeprowadzi wywiad, zbada dziecko i zleci potrzebne badania, aby potwierdzić lub wykluczyć anemię.
Anemia u dzieci: profilaktyka
Aby zapobiec anemii u dziecka, warto zadbać o zbilansowaną dietę bogatą w żelazo. Czerwone mięso, drób, ryby, strączki, zielone warzywa liściaste oraz owoce (np. jabłka, śliwki) są świetnym źródłem tego pierwiastka. Pamiętaj, że przyswajalność żelaza zwiększa się, gdy podaje się produkty bogate w witaminę C (np. cytrusy, paprykę). Dodatkowo aktywność fizyczna wspomaga lepsze dotlenienie organizmu. W przypadku dzieci z grupy ryzyka (np. wcześniaków, dzieci z chorobami przewlekłymi) lekarz może rozważyć suplementację żelaza.
Bibliografia
- A. Pleskaczyńska, Profilaktyka i znaczenie niedoboru żelaza u dzieci – standard postępowania, „Standardy Medyczne/Pediatria” 2024, t. 21, s. 409–414.
- M. J. Warner, M. T. Kamran, Iron Deficiency Anemia, „StatPearls” 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448065/ [dostęp: 11.2024].
- Karakulska-Prystupiuk, Niedokrwistość z niedoboru żelaza – postępowanie w praktyce lekarza rodzinnego, „Lekarz POZ” 2019, nr 1, s. 49–55.
