Czy alkoholizm jest chorobą?
Alkoholizm, określany również jako zespół zależności alkoholowej (ZZA), to przewlekła choroba charakteryzująca się utratą kontroli nad ilością spożywanego alkoholu oraz niemożnością przerwania picia pomimo świadomości negatywnych konsekwencji tego działania.
Wpływa ona destrukcyjnie nie tylko na zdrowie, stopniowo wyniszczając organizm, ale również na relacje społeczne, sytuację zawodową i życie rodzinne, co dodatkowo pogłębia problem uzależnienia.
W jaki sposób organizm uzależnia się od alkoholu?
Alkoholizm rozwija się poprzez złożone interakcje neurochemiczne, biologiczne i psychologiczne. Picie alkoholu wpływa na tzw. układ nagrody w mózgu, który odpowiada za odczuwanie przyjemności. Doprowadza do wzrostu poziomu dopaminy w organizmie, powodując uczucie euforii, odprężenia i pobudzenia.
Regularnie dostarczane dawki napojów wysokoprocentowych sprawiają, że organizm adaptuje się do tych zmian. W efekcie uzależnienie staje się już nie tylko psychiczne, ale i fizyczne, gdyż naturalna produkcja dopaminy oraz innych neuroprzekaźników zostaje zmniejszona.
Jednocześnie rośnie tolerancja, co oznacza, że dawki alkoholu, które wcześniej wywoływały przyjemność, stają się niewystarczające. Organizm zaczyna też odczuwać dyskomfort w sytuacjach abstynencji. Pojawiają się objawy odstawienia, takie jak lęk, drżenie dłoni, drażliwość. Finalnie alkohol staje się niezbędny nie tylko do odczuwania przyjemności, ale również normalnego funkcjonowania.
Jakie są przyczyny alkoholizmu?
Przyczyny alkoholizmu są złożone. W dużej mierze wynika on z predyspozycji genetycznych. Badania wskazują, że pewne geny wpływają na metabolizm alkoholu oraz podatność na jego nadużywanie. Oznacza to więc, że jeśli rodzic jest alkoholikiem, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego dziecko będzie miało również problem z uzależnieniem.
Same geny nie przesądzają jednak o rozwoju alkoholizmu. Drugim czynnikiem sprzyjającym występowaniu tej choroby są aspekty psychologiczne. Dla wielu osób alkohol jest jednym ze sposobów na radzenie sobie ze stresem oraz trudnymi sytuacjami życiowymi. Zmagając się z nieprzyjemnymi emocjami, często sięgają po niego jako formę ucieczki, chwilowej ulgi czy złagodzenia napięcia. Gdy trzeźwieją, problemy jednak powracają, aby móc o nich ponownie pozornie zapomnieć, przyjmują kolejne dawki alkoholu, wpadając w sidła uzależnienia, z których wyplątać się pozwala jedynie podjęte leczenie alkoholizmu.
Na rozwój choroby alkoholowej niebagatelny wpływ mają również czynniki społeczne i środowiskowe. W tym przypadku największe znaczenie ma środowisko rodzinne. Dorastanie w domu, w którym alkohol jest obecny, a picie go zarówno podczas świętowania sukcesów, jak i „zapijania” porażek postrzegane jako normalne, może prowadzić do powielenia tych wzorców w dorosłym życiu. Dodatkowo w środowiskach, gdzie spożywanie alkoholu jest powszechnie akceptowane lub wręcz oczekiwane, jednostka może czuć się zmuszona do dostosowania się, by być częścią grupy. Oprócz tego również łatwa dostępność trunków oraz kultura promująca ich spożycie przyczyniają się do wzrostu ryzyka uzależnienia.
Jak przebiega leczenie alkoholizmu?
Leczenie alkoholizmu to złożony proces. Często wymaga wsparcia specjalistów, których pomoc oferują specjalne ośrodki, takie jak klinika leczenia uzależnień Meditus z Lublina. Wbrew pozorom obejmuje ono jednak nie tylko powszechnie znane odtrucie alkoholowe, ale także znalezienie przyczyny nałogu i wyeliminowanie jej.
Efekt ten pozwala uzyskać terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga w zmianie negatywnych schematów myślenia i zachowań związanych z piciem alkoholu. Uczy nowych strategii radzenia sobie z sytuacjami wyzwalającymi potrzebę sięgnięcia po niego, zastępując destrukcyjne nawyki zdrowszymi sposobami działania.
W procesie leczenia niezwykle ważne jest także wsparcie rodziny oraz społeczności zmagających się z podobnymi problemami, takich jak grupy Anonimowych Alkoholików (AA). Dostarczają oni niezbędnej motywacji i zapewniają poczucie zrozumienia, zwiększając szanse na trwałą abstynencję.
Oprócz tego leczenie alkoholizmu obejmuje również farmakoterapię. Pomaga ona w łagodzeniu objawów odstawienia, ułatwiając przetrwanie trudnych początkowych etapów trzeźwienia. Dodatkowo odpowiednio dobrane środki farmakologiczne, takie jak wszywka alkoholowa, stosowane są jako narzędzie zapobiegające nawrotom nałogu.
Alkoholizm to złożona i wielowymiarowa choroba wynikająca z czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych. Aby zapobiegać uzależnieniu od alkoholu, najważniejsze jest więc zrozumienie przyczyn, które prowadzą do jego nadmiernego spożywania. Skuteczne leczenie alkoholizmu wymaga holistycznego podejścia, łączącego interwencje psychologiczne, wsparcie społeczne oraz farmakoterapię.
