W artykule tym zostaną omówione podstawowe założenia, modele rozumienia zaburzenia osobowości z pogranicza (BPD, borderline) i wynikające z nich implikacje dla metod pracy w podejściu terapii dialektyczno-behawioralnej. Terapia dialektyczno-behawioralna jest ugruntowana w badaniach naukowych (Behavioral Tech, 2025), a jednocześnie bardzo mocno opiera się na procesach uważności, empatii, zrozumienia i uprawomocnienia, jakie przejawia psychoterapeuta/psychoterapeutka względem pacjenta/pacjentki. DBT umiejętnie łączy naukową dociekliwość z pełną empatii i humanizmu postawą terapeuty.
Koniec bezsilności terapeutów
W latach 80. XX w. Marsha M. Linehan wraz z zespołem rozpoczęła pracę nad terapią skierowaną do pacjentek i pacjentów z tendencjami samobójczymi i samookaleczających się. Działo się to w chwili, gdy nie było jeszcze opracowanych skutecznych metod leczenia tej grupy osób (Linehan, 2010). Tak powstał nurt terapii dialektyczno-behawioralnej, która obecnie jest coraz bardziej popularną formą terapii, reprezentowaną przez stowarzyszenia, sekcje w ramach większych stowarzyszeń w Polsce i na świecie, m.in.: PTDBT, 2025; EDBTA, 2025; Sekcja DBT w PTTPB, 2025. W Irlandii terapia DBT jest świadczona i dostępna w systemie publicznej opieki zdrowotnej w ramach Narodowego Programu DBT (HSE DBT National Project, 2025). Terapia DBT jest zatem skuteczną formą leczenia (Behavioral Tech, 2025), którego potrzebujemy również dla polskich pacjentów i pacjentek.
Trzy podstawowe modele w DBT i ich implikacje dla terapii
1. Teoria transakcyjna – model biospołeczny i dysregulacja emocjonalna
Model wyjaśniający przyczynę BPD opiera się na najogólniejszym modelu podatność–stres, który pomaga nam identyfikować przyczyny różnych zaburzeń psychicznych. Przy czym w DBT ulega on uszczegółowieniu i rozszerzeniu o pojęcie transakcyjności. W DBT przyjmuje się, że pewna podatność biologiczna osoby (tj. szczególnie wys...