Wzrost indywidualizmu kosztem tendencji kolektywistycznych w społeczeństwach oznacza skupienie się na sobie, swoich osobistych preferencjach i oczekiwaniach. Kult osiągnięć sprawił, że ludzie zaczęli silniej niż kiedyś koncentrować się na karierze i zarabianiu pieniędzy, poświęcając coraz mniej czasu i uwagi drugiemu. Jednocześnie silny stał się trend psychologiczny związany ze wzmacnianiem poczucia własnej wartości. Budując ją poprzez własne osiągnięcia, dorośli coraz mniej czasu poświęcają, by naprawdę interesować się swoimi dziećmi, z drugiej strony powtarzając im, że są wyjątkowe i najlepsze. Chcą w ten sposób sprawić, by w przyszłości dobrze radziły sobie w życiu. Nagradzając za dobre stopnie i wygrane konkursy, uczą dzieci, że są wartościowe tylko wtedy, gdy odnoszą sukcesy. Internet i życie online kontynuują dzieło oddalania się od siebie członków rodziny. Dużą rolę w tym procesie odgrywają zwłaszcza portale społecznościowe. Facebook czy Instagram, poprzez zachęcanie użytkowników do prezentowania się w jak najbardziej pozytywny sposób, stały się miejscem promującym narcystyczne zachowania (Boursiera, Gioiaa, Griffithsb, 2020).
Nie tylko umożliwiły dostęp do dużej liczby odbiorców, ale pozwoliły na otrzymywanie natychmiastowej gratyfikacji w postaci pozytywnych informacji zwrotnych – lajków i komentarzy pod swoimi zdjęciami i postami. Liczne badania potwierdzają, że wysoki poziom narcyzmu powiązany jest z większą ilością czasu spędzanego na portalach społecznościowych i wszystkimi podejmowanymi tam działaniami, takimi jak: aktualizacje statusu, publikowanie zdjęć oraz interakcje z innymi – dyskusje i komentarze (Choi, Panek, Nardis, Toma, 2015).
Narcyzm u kobiet
Ze względu na czynniki kulturowe i psychologiczne kobiety są zwykle bardziej zaangażowane w troskę o wygląd zewnętrzny. Doświadczają większej społecznej i – co za tym idzie – wewnętrznej presji atrakcyjności fizycznej, zwłaszcza w „obrazkowej” kulturze Zachodu. W systemie społecznym patriarchatu kobiety przez wieki postrzegane były jako obiekty seksualne. Miały spełniać oczekiwania mężczyzn, być atrakcyjne, miłe i podporządkowane. Wiele kobiet uwierzyło, że aby zyskać aprobatę, muszą się podobać: mieć szczupłą sylwetkę, jędrną skórę i nie wolno im się zestarzeć. Uprzedmiotawiając swoje cielesne „ja”, zaczęły postrzegać siebie jako obiekt nieustannie obserwowany i poddawany ocenie (Woodman, 2019, s. 35). Uwewnętrzniły społeczno-kulturowe standardy piękna, internalizując perspektywę zewnętrznego obserwatora wraz z jego oczekiwaniami i wysokimi wymaganiami. Analityczka jungowska Clarissa Pinkola Estes, autorka Biegnącej z wilkami, mówi o zamieszkującym w psychice każdej kobiety prześladowcy, mrocznym mężczyźnie, wewnętrznym drapieżniku (2015, s. 63). Doprowadziło...
