- Jaka jest istotna różnica między lekami psychotropowymi a antydepresantami? Czy różnice te mogą być istotne w kontekście farmakoterapii różnego rodzaju zaburzeń psychicznych?
Leki te mają zupełnie inne mechanizmy działania. Przykładowo, najczęściej antydepresanty hamują wychwyt zwrotny neuroprzekaźników z synaps (połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi) lub hamują enzymy powodujące ich rozkład. Wszystkie razem mają za zadanie zwiększyć stężenia serotoniny i/lub noradrenaliny i/lub dopaminy w mózgu bądź oddziaływać na receptory tych neuroprzekaźników. Leki psychotropowe to takie, które mają zdolność oddziaływania na sposób funkcjonowania układu nerwowego, na przykład stabilizują nastrój czy pobudzają zdolności poznawcze. Zatem do leków psychotropowych należą antydepresanty. W badaniach naukowych zogniskowanych na mikrobiocie jelitowej, oba rodzaje łączy jedno – właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Oznacza to, że kiedy rozpoczynamy kuracje tymi lekami, nasza mikrobiota jelitowa może zostać naruszona. Równowaga w jej zakresie to między innymi równowaga metaboliczna. Zatem u jednostek predysponowanych, dysbioza wywołana stosowaniem tych leków prowadzi do zaburzeń metabolicznych, z otyłością włącznie. - Czy istnieją na rynku substancje, które również mogą należeć do grupy leków przeciwbakteryjnych? Na co warto zwrócić uwagę podczas przyjmowania takich leków przez pacjentów?
Najbardziej znany jest wpływ antybiotyków na skład bakteryjny przewodu pokarmowego. Mimo, że znacznie poprawiły one leczenie i oczekiwaną długość życia ludzi, ich stosowanie wiąże się z poważnymi działaniami niepożądanymi, takimi jak biegunka, rzekomobłoniaste zapalanie jelit i inne, z rozwojem antybiotykoodporności włącznie. Wiele badań donosi o istotnym wpływie innych (oprócz antybiotyków) powszechnie stosowanych leków, takich jak inhibitory pompy protonowej, środki przeczyszczające, statyny, leki psychotropowe i inne, na skład i funkcje ekosystemu bakteryjnego jelit. W przypadku długotrwałego ich zastosowania należy rozważyć wsparcie dla mikrobioty jelitowej, na przykład włączając do terapii probiotyki. - Czy istnieją jakieś wyniki badań, które pokazują związek między lekami a mikrobiotą jelitową?
Enzymy bakterii jelitowych mają olbrzymi potencjał nie tylko wobec żywności, ale także leków. Zrozumienie roli mikrobioty jelitowej w interakcjach z lekami może umożliwić rozwój terapii ukierunkowanych na mikroorganizmy jelitowe (np. probiotykoterapia, przeszczep mikrobioty kałowej), które zwiększą skuteczność działania leków czy ograniczą występowania wybranych działań niepożądanych . Jest to nowy obszar badań, tzw. farmakomikrobiomika. Póki co, w literaturze naukowej dominują pojedyncze badania in vitro, w których dowiedziono że gro leków działa niekorzystnie na drobnoustroje w jelitach. Liczba badań u osób z zaburzeniami psychicznymi jest jednocyfrowa, ale – co ważne – spora ich liczba to badania Polaków. - Mówimy tyle o korzyściach ale czy istnieją jakieś skutki uboczne leków przeciwpsychotycznych? Jak to wygląda w odniesieniu do różnych typów zaburzeń psychicznych?
Działania niepożądane leków są specyficzne względem nich samych, a nie choroby z powodu której są używane. Wydaje się, że obserwowane w przebiegu terapii, zaburzenia metaboliczne mogą być wywołane niekorzystnymi zmianami w zakresie rodzajów i gatunków mikroorganizmów odpowiedzialnych za aktywność metaboliczną. Istotnie, opracowania kliniczne dowiodły, że terapia wykorzystująca leki antypsychotyczne drugiej generacji (np. rysperydon, olanzapina) wywołuje wzrost masy ciała, zwiększa stężenie trójglicerydów i cholesterolu całkowitego, ciśnienie tętnicze oraz powoduje zaburzenia metabolizmu glukozy, co znamiennie zwiększa ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego oraz incydentów sercowo-naczyniowych. - Czy i dlaczego warto stosować psychobiotyki jako osłonę przy lekach antydepresyjnych? Jakie przynoszą one korzyści dla zdrowia pacjentów?
Zgodnie z definicją, probiotyki to żywe komórki mikroorganizmów, które korzystnie wpływają na zdrowie gospodarza. Idea takiej interwencji zakłada, że doustne podawanie żywych (probiotycznych) szczepów przywróci stan równowagi w jelicie. Komórki bakteryjne obecne w probiotyku, namnożą się w jelicie w trakcie jego podawania, co równolegle zmniejszy liczbę mikroorganizmów patogennych. W ten sposób zostaną stworzone optymalne warunki do regeneracji własnej, unikatowej dla każdego człowieka mikrobioty jelitowej. Na rynku znajdują się preparaty probiotyczne o wysokiej jakości i skuteczności w przywracaniu równowagi mikrobiologicznej w jelicie. Powinny być one integralnym elementem terapii ordynowanej przez lekarzy psychiatrów, aby zminimalizować ryzyko rozwoju zaburzeń metabolicznych. W tym kontekście, idealne są psychobiotyki, gdyż oprócz korzystanego działania na stan mikrobioty jelitowej, działają na poziomie układu nerwowego, przykładowo zmniejszając stężenia hormonów stresu czy podnosząc stężenie innych związków kluczowych dla funkcjonowania mózgu. Czyli działają częściowo synergistycznie wobec leków, o których rozmawiamy.
R e k l a m a
