Przepisanie leku na receptę bez uzasadnienia medycznego może skutkować odpowiedzialnością zawodową, cywilną lub karną. Szczególnie jeśli są to silne środki przeciwbólowe lub leki psychotropowe, których stosowanie wiąże się z ryzykiem nadużywania, uzależnienia lub poważnych działań niepożądanych. Jakie konsekwencje grożą za nieprawidłowe wypisanie erecepty?
Ograniczenia w wystawianiu e-recept – co mówi prawo?
Wystawianie e-recept podlega określonym przepisom prawa, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów oraz kontrolę nad obrotem produktami leczniczymi. Lekarz może wypisać e-receptę wyłącznie po przeprowadzeniu oceny stanu zdrowia pacjenta, która może mieć formę wizyty stacjonarnej, teleporady lub konsultacji online, o ile spełnione są odpowiednie warunki.
Ograniczenia dotyczą przede wszystkim e-recept wystawianych na leki psychotropowe. Niektóre z nich nie mogą być przepisane wyłącznie na podstawie konsultacji online. Obecnie dotyczy to preparatów, które zawierają takie substancje jak:
- fentanyl,
- morfinę,
- oksykodon,
- konopi ziele innych niż włókniste oraz wyciągi, nalewki farmaceutyczne, a także wszystkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste,
- żywicę konopi przeznaczoną do sporządzania leków recepturowych.
Lekarz musi także kontrolować ilość przepisywanych substancji czynnych, aby uniknąć sytuacji, w której pacjent nadużywa leku lub gromadzi nadmierne jego ilości.
E-recepta a odpowiedzialność lekarska – największe wyzwania
W dobie cyfryzacji usług medycznych coraz większe znaczenie zyskuje e-recepta. Odpowiedzialność lekarska za jej wystawienie nie ogranicza się wyłącznie do poprawności formalnej dokumentu, ale obejmuje również zgodność z aktualną wiedzą medyczną. W przypadku nieprawidłowości związanych z wystawieniem dokumentu, takich jak brak uzasadnienia medycznego, konsekwencje mogą być poważne, zarówno zawodowe, jak i prawne.
Naruszenia związane z wystawianiem e-recept mogą skutkować odpowiedzialnością zawodową na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 2023 poz. 1516), a także odpowiedzialnością przed sądem dyscyplinarnym samorządu lekarskiego na mocy ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich (Dz.U. 2023 poz. 1213). W przypadkach rażących naruszeń możliwe jest również pociągnięcie lekarza do odpowiedzialności karnej lub cywilnej, jeśli wystawienie recepty bez uzasadnienia medycznego doprowadziło do szkody. Wówczas oceniana jest relacja przyczynowo skutkowa pomiędzy działaniem lekarza a skutkami zdrowotnymi lub materialnymi pacjenta.
Jeśli okaże się, że lekarz nie dopełnił swoich obowiązków, na przykład poprzez niewłaściwą ocenę stanu zdrowia pacjenta lub brak dokumentacji medycznej uzasadniającej przepisanie danego leku, może ponieść konsekwencje w postaci grzywny, zadośćuczynienia lub odszkodowania na rzecz pacjenta.
