Jak witaminy z grupy B wpływają na układ nerwowy i psychikę?
Choć o witaminach z grupy B mówi się mniej niż o witaminie D czy C, ich rola w funkcjonowaniu mózgu i układu nerwowego jest nie do przecenienia. To właśnie one uczestniczą w kluczowych procesach metabolicznych, które warunkują prawidłowe działanie układu nerwowego – od przekazywania impulsów między neuronami aż po produkcję energii potrzebnej komórkom nerwowym.
Witaminy z tej grupy, zwłaszcza B1, B6, B9 i B12, wspierają tworzenie i działanie neuroprzekaźników takich jak serotonina, dopamina czy GABA, które odpowiadają m.in. za nastrój, sen, apetyt, motywację i reakcję na stres. Kiedy ich poziom spada, organizm zaczyna wysyłać sygnały: pojawia się większa drażliwość, wahania nastroju, trudności z koncentracją i uczucie ciągłego zmęczenia.
To wcale nie musi być efekt przemęczenia czy „gorszego dnia” – czasami za pogorszeniem nastroju stoją niedobory żywieniowe, które rozwijają się stopniowo i są trudne do wychwycenia bez badań. Organizm po prostu nie dostaje tego, czego potrzebuje do pracy na najwyższych obrotach – a psychika jest jednym z pierwszych obszarów, które dają o tym znać.
Witamina B5 a stres – jak pomaga Twojej psychice?
Wśród wszystkich witamin z grupy B to właśnie witamina B5, czyli kwas pantotenowy, zasługuje na szczególną uwagę. Pomaga utrzymać prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, bierze udział w produkcji hormonów stresu i wspiera organizm w adaptacji do trudnych sytuacji. Niedobór witaminy B5 może objawiać się rozdrażnieniem, bezsennością i brakiem energii. Znajdziesz ją m.in. w jajkach, brokułach, awokado i orzechach. To proste produkty, które mogą realnie wpłynąć na Twoje samopoczucie.
Witaminy B6, B9 i B12 na dobry nastrój i zdrowie psychiczne
Jeśli czujesz, że trudno Ci wyjść z „dołka”, warto też spojrzeć na witaminy B6, B9 (kwas foliowy) i B12. Wspólnie odpowiadają za prawidłowy metabolizm homocysteiny – związku, którego nadmiar bywa powiązany z zaburzeniami depresyjnymi. Te witaminy biorą udział w syntezie serotoniny i dopaminy, czyli neuroprzekaźników szczęścia. Kiedy ich poziom jest zbyt niski, trudniej Ci się cieszyć, skoncentrować czy zasnąć. Zbilansowana dieta może pomóc przywrócić równowagę emocjonalną.
Objawy niedoboru witamin z grupy B – na co zwrócić uwagę?
Chroniczne zmęczenie, zaburzenia snu, spadek odporności i niepokój to częste objawy niedoborów witamin z grupy B. Mogą pojawić się też bóle głowy, uczucie „mgły mózgowej”, rozdrażnienie, pogorszenie koncentracji i kłopoty z pamięcią. Niektóre osoby zauważają u siebie również drętwienie kończyn, skurcze mięśni, a nawet spadek apetytu lub nasilony lęk bez konkretnej przyczyny.
Warto jednak pamiętać, że to symptomy niespecyficzne – mogą mieć wiele różnych przyczyn, niekoniecznie związanych z dietą. Czasami wynikają ze stresu, przemęczenia, chorób przewlekłych, problemów hormonalnych albo po prostu z niewyspania. Dlatego, zanim sięgniesz po suplementy, dobrze jest skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem. Specjalista może zlecić odpowiednie badania krwi, które pomogą ustalić, czy rzeczywiście brakuje Ci witamin z grupy B, czy też należy szukać innego źródła problemu.
Zadbaj o to, by nie diagnozować się na własną rękę. Suplementacja „na wszelki wypadek” nie zawsze przynosi korzyści, a w niektórych przypadkach – zwłaszcza przy witaminie B6 lub B12 – może prowadzić do działań niepożądanych, jeśli przekroczysz zalecane dawki.
Jak zadbać o poziom witamin B w diecie i poprawić samopoczucie?
Zacznij od prostych kroków – urozmaicaj codzienne posiłki o produkty pełnoziarniste, warzywa strączkowe, jaja, ryby i orzechy. Nie musisz od razu zmieniać wszystkiego. Nawet małe zmiany mogą przynieść dużą ulgę Twojej psychice. Pamiętaj – dobre samopoczucie zaczyna się w jelitach i na talerzu.
Źródła
- M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, vol. 83, Warsaw 2020, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.
- F. Aroda, A. Stępień, Witaminy z grupy B – ich rola w organizmie, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2019.
- K. Kaczmarek, Witamina B12 – zapotrzebowanie, niedobór, suplementacja, Farmacja i Zdrowie 2020.
- P. Małecka, Wpływ witamin z grupy B na funkcjonowanie układu nerwowego, Neurologia i Neurochirurgia Polska 2018.
